شهدای کربلا چگونه دفن شدند؟

دوم: اهل غاضریه از طایفه بنی اسد، اجساد مطهّر شهدا را دفن کرده اند. به هر حال؛ نمی توان یک دسته از روایات را پذیرفت و دیگری را کنار نهاد؛ چون هرکدام دارای دلایل متقن و قوی هستند؛ پس جمع میان این دو گزارش مناسب ترین راه است؛ لذا در جمع این ها می توان گفت:

یک. با عنایت به خارق العاده بودن حضور امام زین العابدین (ع) - چرا که ایشان در آن زمان در بند اسارت دشمنان به سر می برد -؛ ساکنان غاضریه، متوجّه حضور ایشان نشده اند، چنان که حضور پیامبر (ص) و فرشتگان نیز برای آنان مشخّص نبوده است، و یا این که آنان، امام زین العابدین (ع) را دیده اند؛ ولی نشناخته اند. چنان که نقل ابن شهر آشوب مازندرانی نیز این جمع را تأیید می کند؛ چون در این نقل سخن از قبرهای آماده شده و پرندگان سفید است که هماهنگ با روایات بخش اول (الف) می باشد.

دو. هیچ منافاتی وجود ندارد که امام سجاد (ع) با کمک قبیله بنی اسد اقدام به دفن شهدا کرده باشد. چراکه دفن شهدا برای بنی اسد به تنهایی امکان پذیر نبود؛ زیرا آنان اهل روستاهایی بودند که در میدان نبرد شرکت نداشتند و بدون راهنمایی کسی که از همه آن شهیدان شناخت کامل داشته باشد قادر به شناسایی و دفن آنان نبودند بویژه آن که سرهای شهدا را بریده بودند؛ از این رو دفن دقیق و همراه با شناخت شهدا بدون وجود راهنمایی آگاه، امکان پذیر نبود و از سوی دیگر با توجه به این باور که کار دفن امام (ع) را کسی جز امام (ع) نمی تواند بر عهده گیرد، ناگزیر ما را به این مطلب می رساند که این راهنما باید امام سجاد (ع) بوده باشد.

سید عبد الرزاق مقرّم (متوفای ۱۸۹۸ م ) در کتاب «مقتل الحسین (ع)» - که ظاهراً خواسته است با استفاده از نقل کتاب «اسرار الشهادة»؛ میان روایات نقل شده در منابع شیعه و سنی و نیز اعتقاد شیعیان درباره تجهیز و دفن امام معصوم (ع) جمع کند -، می گوید: بنی اسد در دفن شهدای کربلا، متحیر و سرگردان بودند؛ چرا که کوفیان بین سرها و بدن های شهدا جدایی انداخته بودند و بدن ها قابل شناسایی نبودند. در این هنگام امام سجاد (ع) به کربلا تشریف آوردند و آنان را در این امر یاری کردند».